در عصر حاضر تقریبا همه نمایشگرها از پنل های LCD (Liquid Crystal Display) استفاده می کنند که با نور پس زمینه LED روشن می شوند. سه نوع اصلی از پنل های LCD وجود دارد: In-Plane Switching (IPS)، Vertical Alignment (VA) و Twisted Nematic (TN).
ایده کلی هر سه پنل یکسان است: کریستال‌های مایع به بار الکتریکی واکنش نشان می‌دهند و اجازه عبور و رسیدن میزان نور به هر یک از سه زیرپیکسل رنگی را کنترل می‌کنند.
در این مقاله نگاهی کلی به سه پنل خواهیم انداخت و آنها را از نظر عملکرد کیفیت تصویر و کنترل حرکت با هم مقایسه می کنیم.
آی پی اس (IPS) چیست؟
IPS که مخفف in-plane-switching است، از جهت گیری کریستالی متفاوتی در مقایسه با VA و TN استفاده می کند. در حالی که TN و VA کریستال‌ها را می‌پیچانند، کریستال‌های IPS موازی با بستر شیشه‌ای هستند و در داخل صفحه زیرلایه می‌چرخند تا نور را از خود عبور دهند، مشابه شاتر دوربین. پنل‌های IPS رایج‌ترین پنل‌ها در مانیتور های امروزی هستند.
وی ای (VA) چیست؟
VA یا vertical alignment، از کریستال های تراز عمودی استفاده می کند که برای عبور نور کج می شوند. در حالی که کریستال های IPS موازی با بستر شیشه ای هستند، کریستال های VA عمود بر بستر هستند. اگرچه پنل های VA به اندازه پنل های IPS برای مانیتورها رایج نیستند، اما یکی از رایج ترین انتخاب ها برای تلویزیون ها هستند.
تی ان (TN) چیست؟
TN یا twisted nematic اولین فناوری LCD در بازار بود. پنل های TN از کریستال های مایع تشکیل شده اند که بین دو فیلتر پلاریزه قرار گرفته اند. هنگامی که جریان الکتریکی اعمال می شود، کریستال ها می پیچند و به نور اجازه عبور می دهند. پنل‌های TN به نسبت پنل های قبل ارزان‌تر هستند، اما کمی قدیمی‌اند و چندان رایج نیستند.
تفاوت انواع مانیتورها در چیست؟
تعمیم نحوه عملکرد هر نوع LCD ممکن است سخت باشد. در بیشتر موارد، تفاوت بین هر نوع بسیار جزئی است، اما چند تفاوت کلیدی وجود دارد که یک نوع را نسبت به دیگری متمایز می کند. ما در مورد ویژگی های اضافی یا عناصر طراحی صحبت نخواهیم کرد، زیرا اینها بسته به انواع مختلف موجود در بازار متفاوت است. هر کدام مدل های رده بالا و پایین دارند و مجموع ویژگی ها و عملکرد بر این اساس متفاوت است.
کیفیت تصویر
اگرچه اکثر مانیتور های امروزی بسیار خوب به نظر می رسند، اما بسته به نوع LCD مورد استفاده، تفاوت های قابل توجهی وجود دارد. مهمترین تفاوت بین پنل های LCD در نسبت کنتراست و زوایای دید آنها است.
کنتراست
پنل های VA مزیت آشکاری در اینجا دارند. پانل های TN بدترین کنتراست را دارند، معمولاً در محدوده 600:1 – 1200:1. پنل های IPS کمی بهتر هستند و بین 700:1 تا 1500:1 متغیر هستند، اما هنوز به خوبی پنل های VA نیستند. بیشتر پنل‌های VA در مانیتورها نسبت کنتراست بالاتر از 2500:1 دارند و برخی از آنها 5000:1 تا 6000:1 هستند. به طور خلاصه، اگر اغلب از رایانه خود در یک اتاق تاریک استفاده می کنید، پنل VA راه حل مناسبی است، زیرا تنها نوع پنل LCD است که می تواند سیاهی عمیق را در اتاق تاریک ایجاد کند. اگر در یک اتاق تاریک نیستید، تفاوت کنتراست به سختی قابل تشخیص است، به خصوص که بسیاری از مانیتورها دارای پوشش های ضد تابش نور هستند که می تواند نسبت کنتراست موثر نمایشگر را کاهش دهد.
برنده: VA
روشنایی
از آنجایی که روشنایی با نور پس زمینه در پشت لایه LCD کنترل می شود، نوع LCD استفاده شده اساساً تأثیری بر حداکثر روشنایی صفحه نمایش ندارد. با این حال، تفاوتی بین TN و VA/IPS وجود دارد، اما بیشتر به محدودیت های بازار مربوط می شود تا محدودیت های تکنولوژیکی. مانیتورهای TN تقریباً مانند گذشته محبوب نیستند و مدل‌های باقی‌مانده معمولاً بازی‌های با عملکرد بالا را هدف قرار می‌دهند، بنابراین تمرکز کمتری روی روشنایی وجود دارد. به همین دلیل، تقریباً تمام مانیتور های سطح بالا در حال حاضر در بازار از پنل های VA یا IPS استفاده می کنند، بنابراین اگر به دنبال یک تصویر بسیار روشن، به خصوص برای HDR هستید، به احتمال زیاد VA یا IPS خواهد بود.
برنده: IPS و VA
زاویه دید افقی
IPS برنده قطعی اینجاست، زیرا حتی تصویر در زاویه واید هم با کیفیت باقی می ماند. نمایشگر های VA و TN معمولاً عملکرد بسیار بدی دارند. دقت رنگ عموماً در مانیتورهای VA خوب باقی می ماند، اما TN ها در زوایای متوسط تغییر جزئی در دقت رنگ دارند. هر دو معمولاً کاهش روشنایی را در زوایای متوسط نشان می‌دهند و تغییر گاما را در زاویه‌ای کوچک نشان می‌دهند که باعث می‌شود تصویر پاک‌شده به نظر برسد. تولیدکنندگان پنل برای جبران این تخریب تصویر، پنل‌های منحنی تولید کردند، زیرا صفحه منحنی زاویه دید را نسبت به لبه صفحه کاهش می‌دهد، به این معنی که اگر نزدیک بنشینید، تصویر یکنواخت‌تر به نظر می‌رسد. اکثر مانیتور های منحنی VA هستند، اما تعداد انگشت شماری از پنل های TN نیز وجود دارد.
برنده: IPS
زاویه دید عمودی
باز هم، IPS برنده اینجاست. زاویه دید عمودی بسیار شبیه به زوایای افقی در هر دو پنل IPS و VA است. متأسفانه، این منطقه ای است که در آن پنل های TN معمولاً بسیار بسیار بدتر هستند. مانیتورهای TN به سرعت از پایین تخریب می‌شوند و رنگ‌ها در واقع معکوس می‌شوند – در نتیجه یک تصویر منفی ایجاد می‌شود که می‌تواند حواس‌تان را پرت کند. به همین دلیل، اگر تصمیم به خرید یک مانیتور TN دارید، به دنبال مانیتوری با تنظیم ارتفاع عالی باشید ، زیرا باید مانیتورهای TN را روبروی چشم نصب کنید. حتی زمانی که به درستی نصب شوند، نمایشگرهای TN بزرگتر می توانند در لبه ها غیریکنواخت به نظر برسند.
برنده: VA و IPS
یکنواختی رنگ سیاه
یکنواختی رنگ سیاه حتی بین مدل های یکسان به طور قابل توجهی متفاوت است و هیچ نوع پنلی وجود ندارد که بهترین عملکرد را داشته باشد. به ندرت پیش می‌آید که مانیتورها یکنواختی رنگ سیاه خوبی داشته باشند و تقریباً هر مانیتوری که ما آزمایش کرده‌ایم دارای مقداری حالت ابری یا نور پس‌زمینه است. پنل‌های IPS و TN به دلیل نسبت کنتراست پایین‌شان می‌توانند کمی بدتر به نظر برسند، زیرا صفحه نمایش می‌تواند در هنگام نمایش صحنه‌های تاریک،رنگ آبی بیشتری به خود بگیرد. مانند کنتراست، مشکل یکنواختی رنگ سیاه چندان قابل توجه نیستند مگر اینکه به محتوای تاریک نگاه کنید و یا در یک اتاق تاریک باشید. اگر از مانیتور خود فقط در یک محیط روشن استفاده می کنید، به طور کلی، لازم نیست نگران یکنواختی رنگ سیاه باشید.
برنده: VA، اما نه چندان.
HDR
اگرچه پنل های TN کمی در فضای رنگی SDR جایگاه خوبی دارند، اما در مورد HDR بسیار عقب هستند، بنابراین اگر به دنبال طیف رنگی خوب HDR هستید، از پنل های TN اجتناب کنید. بین پنل های VA و IPS، تفاوت آنچنان قابل توجه نیست. با این حال، پنل های IPS حاشیه کمی دارند. بهترین پنل‌های VA با پوشش 90 درصدی فضای رنگی DCI P3 که توسط اکثر محتوای فعلی HDR استفاده می‌شود، برتری دارند. پنل های IPS تا 98 درصد پوشش DCI P3 را پوشش می دهند و حتی با برخی از بهترین تلویزیون های موجود در بازار رقابت می کنند. با توجه به پوشش بسیار بالای DCI P3 در هر دو VA و IPS، تفاوت چندان قابل توجه نیست، زیرا اکثر محتواها به هر حال از کل فضای رنگی استفاده نمی کنند.
برنده: IPS
انواع دیگر پنل ها
در هر یک از سه نوع LCD که ذکر کردیم، سایر انواع پنل های مرتبط از همان ایده اولیه اما با تفاوت های جزئی استفاده می کنند. به عنوان مثال، دو نوع محبوب پانل های IPS عبارتند از ADS (که از نظر فنی به عنوان ADSDS یا Advanced Super Dimension Switch شناخته می شود) و PLS (Plane to Line Switching). تشخیص این پنل ها بر اساس ساختار زیرپیکسلی ممکن است سخت باشد، بنابراین ما معمولاً همه آنها را به عنوان IPS گروه بندی می کنیم و معمولاً آنها را به عنوان خانواده IPS یا IPS ها معرفی می کنیم. تفاوت های جزئی در رنگ ها، زاویه دید و کنتراست وجود دارد، اما به طور کلی، همه آنها بسیار شبیه هم هستند.
OLED
فناوری نمایشگر دیگری وجود دارد که در حال رشد است: OLED. OLED یا organic light-emitting diode با فناوری LCD معمولی که در بالا بررسی کردیم بسیار متفاوت است. پنل های OLED دارای تابش الکتریکی هستند، به این معنی که هر پیکسل با دریافت سیگنال الکتریکی، نور خود را ساطع می کند و نیاز به نور پس زمینه را از بین می برد. از آنجایی که پنل‌های OLED می‌توانند تک تک پیکسل‌ها را خاموش کنند، رنگ سیاه عمیق و جوهری دارند که در اطراف اجسام روشن ظاهر نمی‌شوند. آنها همچنین دارای زوایای دید وسیع عالی، زمان پاسخگویی تقریباً آنی و یکنواختی رنگ خاکستری عالی هستند.
مانیتورهای OLED زیادی در دسترس نیستند، اما آنها به عنوان صفحه نمایش لپ تاپ و برای مانیتورهای سطح بالا محبوبیت خود را به دست آورده اند، اما بسیار گران هستند و پیدا کردن آنها سخت است. این فناوری هنوز در حال بلوغ است و پیشرفت در فناوری OLED، مانند فناوری مورد انتظار QD-OLED سامسونگ، امیدوارکننده است.
نتیجه گیری
همانطور که احتمالاً تا الان متوجه شده اید نمی توان گفت یک مانیتور برای هر کاری مناسب است. این به نوع استفاده شما بستگی دارد. اگرچه قبلاً تفاوت های قابل توجهی بین انواع پنل وجود داشت، اما با پیشرفت فناوری، این تفاوت ها چندان قابل توجه نیستند.
دو استثنا در این مورد، زاویه دید و کنتراست است. اگر در یک اتاق تاریک هستید، یک پنل VA که می تواند سیاهی عمیق را نمایش دهد، احتمالا بهترین انتخاب است. اگر در یک اتاق تاریک نیستید، باید روی سایر ویژگی‌های مانیتور تمرکز کنید و بر اساس ویژگی‌ها انتخاب کنید. پنل‌های IPS عموماً برای استفاده اداری ترجیح داده می‌شوند و TN ها معمولاً بهترین تجربه بازی را ارائه می‌دهد، اما پیشرفت‌های اخیر در فناوری VA و IPS شروع به تغییر این ویژگی ها کرده‌اند. در بیشتر موارد، تفاوت بین هر نوع پنل بسیار جزئی است که نیازی نیست مستقیماً در تصمیم خرید شما لحاظ شود.
